Navlun Nedir? Navlun Hesaplama Nasıl Yapılır?
Navlun denildiği zaman akıllara birden fazla şeyler gelebiliyor. Bu durum özellikle ithalat ve ihracata yeni başlayanlar için kafa karışıklığına sebebiyet verebiliyor. Bundan dolayı bu yazımızda navlunun ne anlama geldiğini çok teknik terimlere girmeden ve okuyan herkesin kolay bir şekilde anlayabileceği dilden bilgi paylaşımı yapmak istedik.
Navlun; denizyolu, karayolu, havayolu veya demiryolu taşımalarında bir ürünün veya eşyanın bir noktadan bir noktaya taşınması için oluşan ücrettir. Yani kısaca taşıma ücretidir diyebiliriz. Uluslararası nakliye firmalarından taşıma ücreti talep ettiğinizde aslında navlun talebinde bulunmaktasınız. Dolayısıyla navlun basit bir kavramdır.
Navlun bedelini hangi taraf öder?
Bir eşyanın bir noktadan bir noktaya taşınmasından dolayı bir navlun bedelinin oluşacağını belirtmiştik. Peki bu oluşan navlun bedelini hangi taraf öder diye bir soru işareti oluşuyor. Navlunu yükü yükleyen taraf mı (shipper) yoksa alıcı tarafın mı (consignee) ödemesi gerekmektedir?
Navlun bedelini iki tarafta kendi yapmış oldukları taşıma anlaşmasın göre ödemektedir. (Incoterm) Anlaşılan taşıma yöntemine göre bazı durumlarda yükleyici bazı durumlarda da alıcı taraf navlunu ödetecektir.
Denizyolu, havayolu, karayolu ve demiryolu yüklemelerinde yükün gerçekleştiğine dair ve yükün detaylarının belirtildiği evrak olan konşimento üzerinde de çoğu zaman navlunun hangi tarafa ait olduğu ile ilgili ibareler bulunmaktadır.
Navlun İngilizce olarak ‘’freight’’ olarak da bilinir. Konşimentolar da İngilizce olarak hazırlandığından bu evrağın üzerinde ‘’freight collect’’ veya ‘’freight prepaid’’ gibi ibareler bulunmaktadır. Eğer Freight collect olarak bir ibare bulunuyorsa navlun bedeli alıcı tarafından tahsil edileceği anlaşılır. Freight prepaid ibaresi var ise navlun ödemesinin yükleyici tarafından önceden yapıldığı bilgisini anlayabiliriz.
Navlun Hesaplama Nasıl Yapılır?
Navlun hesaplaması yükleme tipine göre değişkenlik göstermektedir. Bu yazımızda denizyolu, havayolu ve karayolu yüklemeleri için navlun hesaplama hakkında birkaç örnekleme ile birlikte bilgi vereceğiz.
Denizyolu yüklemelerinde navlun hesaplaması da aslında kendi içerisinde ayrılmaktadır. Bunlardan birincisi denizyolu parsiyel yüklemedir. Denizyolu parsiyel yüklemelerinde öncelikle çıkış ve varış destinasyonlarına göre birim navlunlar bulunur. Bu navlunlar eşyanın konteyner içerisinde kapladığı metre küp (cbm) yani hacmine göre hesaplanır. Deniz navlunu dışında da çıkış ve varış limanlarındaki liman masrafları , dökümantasyon ve gümrüklere özel kalemler ayrıca eklenir. Normal şartlarda parsiyel denizyolu yüklemesi için örnek hesaplama şu şekilde olur. Çin ana limanlarından (Shanghai, Shenzhen, Ningbo vb.) Ambarlı limanına 3,5 cbm – 1500 kilogram bir yükümüzün olduğunu varsayalım. Bu destinasyon için de birim fiyatın 150 USD olduğunu düşünelim. Bu yükleme için 150×3,5 çarpılarak USD 525 navlun bedeli oluşacağını öngörebiliriz. Tabi ki de bunlar sadece saf navlun bedelleridir. Bunun dışında liman masrafları ve diğer kalemler de yük bazında kontrol edilmeli ve gerekirse eklenmelidir.
Denizyolu komple konteyner yüklemelerinde ise çıkış, varış limanlarına göre ve konteyner tipine göre gemi bazında veya aylık olarak navlunlar armatörler tarafından belirlenmektedir. Böylece konteyner bazında navlunlar ortaya çıkmaktadır. Konteyner tipleri ve ölçüleri ile ilgili daha detaylı bilgi için de aşağıdaki linkten bilgi alabilirsiniz.
https://www.xperlog.com/blog/konteyner-tipleri-ve-olculeri-nelerdir/
Ayrıca break bulk olarak bilinen açık yükleme yapılan ve genelde geminin güvertesine yüklenen dökme veya sandıklı yüklemeler vardır. Bu yüklemeler konteynere sığmadığı için sadece açık yük gemileri ile organize edilirler. Bu yüklemelerde ise genelde çıkış varış destinasyonuna bağlı olarak ton başına navlun verilir ve toplam tonaj ile çarpılarak nihai navlun bedeli bulunur.
Havayolu yüklemelerinde ise navlun hesaplaması kilo başına birim fiyat ile hesaplanmaktadır. Örneğin; Shanghai airport – İstanbul Airport için 200 kilogram havayolu yükü olduğunu düşünelim. Navlun ise kilo başına 3 usd olarak düşünürsek havayolu navlun bedeli USD 600 olacaktır. Havayolu yüklemelerde ise kabaca navlun hesaplaması bu şekilde yapılmaktadır.
Karayolu taşımacılığında navlun hesaplaması yapılırken, ürünlerin hacmi, kilogram bilgisi ve gideceği mesafe göz önünde bulundurularak hesap yapılmaktadır.
Özellikle parsiyel yüklemelerde Lademetre üzerinden fiyatlandırma yapılmaktadır. Araçta kapladığı alan ve kilogram karşılaştırılıp navlun teklifi iletilmektedir.
1 Lademetre karşılığı, araç içerisinde 1 metrelik alana eşdeğer olup, maksimum 1750 Kg’a tekabül etmektedir. Daha ağır ürün yüklenecekse KG baz alınarak fiyatlandırılır.
Navlun talepleriniz için aşağıdaki linkten form doldurarak bizden navlun talebinde bulunabilirsiniz.